Bilgisayarınızdaki işletim sistemini yeniden kurmak için birçok sebebiniz olabilir. Sabit diskiniz bozulmuş ya da daha iyi bir sisteme geçiş yapacak olabilirsiniz. Belki de sisteminiz sürekli olarak çökmekte ve bilgisayarınızı temizlemek bile sizi bu sorundan kurtaramıyor olabilir. Ya da en basitinden bilgisayarınızı ilk aldığınız zamanki hızını özlemiş ve o performansı tekrar yaşamak istiyor olabilirsiniz. Sebebi ne olursa olsun temiz bir başlangıç yapmanın birçok avantajı vardır. Bu yazımızda işletim sisteminizi yeniden kurmadan önce ve kurduktan sonra sisteminizi tekrar eski haline getirmek için neler yapmanız gerektiğinden bahsedeceğiz.

1. Planlama Yapın

   İşletim sistemi kurmak başlı başına yorucu ve uzun bir süreçtir. Düzgün bir planlama yaparak bu süreci mümkün olduğunca az eziyetli bir şekilde bitirebilirsiniz.

   Kuruluma geçmeden önce yapmanız gereken en önemli adımlardan birisi İnternet bağlantınız için gerekli olan kullanıcı adı, şifre, IP/DNS ayarları gibi bilgileri kaydetmektir. Ayrıca mail adresinizin POP3/IMAP ve SMTP sunucularını da mutlaka bir kenara not edin. Eğer POP3 bağlantısı kullanıyorsanız mail klasörünüzü yedeklemeyi unutmayın.

2. Programlarınızı Yedekleyin

   Kuruluma başlamadan önce mevcut programlarınızın mutlaka bir listesini çıkartın, varsa kurulum dosyalarını ve lisans bilgilerini temin edin. Eğer kullandığınız yazılımlara, örneğin web tarayıcınıza, eklentiler kurduysanız mutlaka bu eklentilerin isimlerini de not edin.

   Hangi programların kurulu olduğunu bilmiyorsanız ya da hiçbir programı atlamak istemiyorsanız Belarc Advisor (http://www.belarc.com/free_download.html) ya da benzeri bir yazılım ile bilgisayarınızı taratıp çıkan sonucu saklamanız yeterlidir. Bu yazılım, bilgisayarınızda kurulu olan tüm programları listelemenin yanı sıra sahip olduğunuz tüm lisans bilgilerini de size sunarak işinizi oldukça kolaylaştıracaktır.

   Kurulu programlarınızın listesini not ettikten sonra kişisel dosyalarınızı yedeklemeye geçebilirsiniz. Mevcut işletim sisteminizde kurulu yedekleme yazılımı ile fotoğraflar, belgeler ve müzikler gibi kişisel dosyalarınızı kolaylıkla yedekleyebilirsiniz. Bu dosyaların dışında unutmamanız gereken en önemli bilgilerden bazıları web tarayıcınıza kayıt ettiğiniz sık kullanılan sitelerin adresleri ve şifrelerinizdir. Google Chrome ve Mozilla Firefox web tarayıcıları tarayıcı ayarlarınızı çevrimiçi olarak saklama olanağı sunmaktadır.

   Bilgisayarınızdaki donanımlara ait sürücülerin de kopyasını almak sizin yararınıza olacaktır. Yeni bir işletim sistemi kurduktan sonraki en zahmetli iş tüm donanımları düzgün şekilde tekrar çalışır hale getirebilmektir. DriverMax (http://www.innovative-sol.com/drivermax) ya da benzeri bir yazılım ile donanım sürücülerinizin yedeğini kolaylıkla oluşturabilirsiniz.

3. Sisteminizin Yedeğini Alın

   Tüm dosyalarınızı ve programlarınızı yedeklediğinizi düşünüyor olsanız bile, yeni bir kurulum yapmadan önce sisteminizin yedeğini almak sizin yararınıza olacaktır. İstediğiniz bir vakit bu yedeğe geri dönerek sisteminizi eski hali ile kullanmaya devam edebilirsiniz. Acronis True Image (http://www.acronis.com/homecomputing/products/trueimage/) ya da Norton Ghost (http://us.norton.com/ghost/) benzeri yazılımları kullanarak sisteminizin tümünün ya da bir kısmının yedeğini alabilirsiniz.

4. Kurulum

   Kurulum yaparken dikkat etmeniz gereken en önemli noktalardan birisi, eski işletim sisteminizi silmektir. Bu işlemi düzgün bir şekilde gerçekleştiremezseniz yeni yaptığınız kurulum eski sisteminizin yanına eklenir ve bilgisayarınıza gereksiz bir iş yükü yüklemiş olursunuz. Kurulum esnasında sabit diskiniz üzerindeki tüm bölümleri (C, D, E gibi) silmeniz ve sabit diskinizi biçimlendirip tekrar ihtiyacınıza uygun bölümlere ayırmak işinizi oldukça kolaylaştırır. Bu sayede sistem dosyalarınız ile kişisel dosyalarınızı birbirinden ayırmış olursunuz. Kurulum işlemini tamamlamak için istediğiniz bir işletim sistemini kurmanız ve kurulum yönergelerini takip etmeniz yeterlidir.

5. Kurulum Sonrası Yapacaklarınız

   Kurulum sonrası yapılması gereken ilk ve en önemli iş sisteminizi güvenlik altına almaktır. Anti-virüs, anti-spyware ve firewall gibi güvenlik programlarını kurarak ve güncelleyerek sisteminizi güvence altına alın. Daha sonra sırasıyla;

   1. 2. adımda yedeklediğimiz donanım sürücülerinizin yedeğini kullanarak tanımlanmamış ise İnternet'e bağlanmanızı sağlayacak olan kablolu ya da kablosuz erişim donanımlarınızı bilgisayarınıza tanıtıp kullanılır hale getirin.
   2. İnternet erişiminizi sağladıktan sonra güvenlik programlarınızı güncelleyin.
   3. İşletim sisteminizin açıklarını kapatmak için işletim sisteminizi güncelleyen yazılımları çalıştırın.
   4. 2. adımda yedeklediğimiz donanım sürücülerinizin yedeğini kullanarak tanımlanmamış olan donanımları bilgisayarınıza tanıtıp kullanılır hale getirin.
   5. Donanımlarınızın hepsini sorunsuz bir şekilde tanımladıktan sonra bilgisayarınız üzerindeki gereksiz olduğunu düşündüğünüz veya sınırlı kullanım sunan yazılımları kaldırarak, 2. adımda listesini çıkarmış olduğunuz lisanslı ve/veya ücretsiz sunulan yazılımlarınızı kurup, varsa güncellemelerini yapın. Ücretsiz yazılımlarınızı kolaylıkla kurmak ve aklınıza gelmeyen diğer yazılımları da görmek için FileHippo (http://www.filehippo.com/) benzeri siteleri kullanabilirsiniz.
   6. Kullandığınız web tarayıcılarının ve e-mail editörlerinizin ayarlarını da tanımladıktan sonra, yedeklediğiniz kişisel dosyalarınızı bilgisayarınıza kopyalayabilirsiniz.

Bu işlemlerden sonra bilgisayarınızı yeni haliyle sorunsuz bir şekilde kullanabilirsiniz.

Mehmet Erhan Uyar